Focus op drie opgaven: Delft-West, Innovatiedistrict Delft en Energietransitie
Algemeen
Delft is een prachtige stad die veel te bieden heeft. De kansen die er liggen, kunnen we echter beter benutten. We hebben iedereen hard nodig voor een mooi en duurzaam Delft, ongeacht de buurt waar je woont, of de omvang van je portemonnee: iedereen moet mee kunnen doen. We brengen de basis op orde en doen wat nodig is, voor álle Delftenaren.
Om de stad te versterken en te zorgen dat iedereen daarvan profiteert en mee kan doen, focussen we onze inzet op drie grote opgaven. We geven voorrang aan investeringen in die opgaven: Delft-West, Innovatiedistrict Delft en Energietransitie. We willen alle inwoners gelijke kansen bieden en werken daarom aan leefbaarheid en veiligheid in Delft-West. We willen met het Innovatiedistrict de stad en de regio meer laten profiteren van de kennis en innovatie die aanwezig is in Delft. En we willen klimaatneutraal zijn in 2050, dus werken we op volle kracht verder aan de energietransitie.
In de Kadernota 2023 zijn incidentele middelen gereserveerd voor Delft-West (€ 10 miljoen) en IDD (€ 8 miljoen) en er was al € 15 miljoen voor de energietransitie. Tevens zijn voor 2023 bestedingsvoorstellen gedaan die ten laste komen van deze reserveringen. Daarnaast krijgen we voor de uitvoering middelen van het Rijk voor infrastructuur (versnellingsgelden, mobiliteitsbudget), woningbouw (woningbouwimpuls), sociale opgaven (preventie met gezag, rijke schooldag) en de energietransitie (Klimaatakkoord, aanpak energiearmoede en uitvoering isolatieplan).
1. Wij West
Delft-West is een bloeiend en bruisend deel van Delft waar veel mensen wonen. Veel bewoners en ondernemers zijn er trots op om hier te wonen en te werken en zetten zich in voor hun buurten. Bewoners organiseren activiteiten, zijn lid van een vereniging, ondersteunen hun buren en bezoeken buurthuizen en ontmoetingsplekken.
Tegelijkertijd is er ook een andere kant. De verschillen tussen rijk en arm in het hele land worden steeds groter, en dat merken we ook in Delft-West. Op veel leefgebieden hebben bewoners minder kansen (gehad) en zijn er meer problemen dan elders in de stad. Bewoners van deze wijken hebben vaker problemen op het gebied van geld, veiligheid, gezondheid en wonen dan bewoners uit andere delen van de stad. Ze hebben bijvoorbeeld vaker schulden of een lager inkomen, of geen werk. Op school presteert de jeugd gemiddeld minder goed en komen jongeren vaker in aanraking met criminaliteit. Bovendien hebben deze problemen vaak met elkaar te maken. Bewoners zijn op die manier minder in staat om kansen te krijgen en te pakken. Ook fysiek is er een opgave. De wijken en buurten zijn verouderd. Veel woningen zijn slecht geïsoleerd en de openbare ruimte oogt op veel plaatsen rommelig tot onveilig.
De gemeente neemt deel aan het Nationaal Programma Leefbaarheid en Veiligheid. Samen met andere deelnemers waaronder maatschappelijke partners, bewoners en ondernemers die in de wijk wonen of werken zetten we ons gezamenlijk in voor een toekomst waarin alle bewoners mee kunnen doen, te ondernemen, in staat zijn hun kansen te pakken en hun talenten weten te benutten.
Samenwerken in Wij West
Samenwerken voor de komende twintig jaar vraagt om een duidelijke structuur. Voor de opbouw van deze structuur leren we doorlopend van andere gebieden en zijn er een aantal richtlijnen door het ministerie van Binnenlandse Zaken opgesteld. Uitgangspunt is dat het Nationaal Programma Wij West echt een programma is van alle partners. Iedere partner gaat uiteraard over de eigen inbreng in het programma. Dat betekent ook dat waar het interventies betreft die capaciteit of middelen en de bevoegdheid van college of raad raken deze langs de normale wegen van de politieke besluitvorming lopen, zoals de programmabegroting.
De volgende partijen hebben een belangrijke rol in het behalen van de doelen voor Wij West.
De Alliantieraad bewaakt de voortgang en de integraliteit van het programma. In de Alliantieraad zitten directeuren van een woningbouwcorporatie, onderwijsinstelling, leerwerkbedrijf, een voorzitter van een vereniging, een bewoner, wijkwethouder, burgemeester als voorzitter en de directeur-generaal van een ministerie. De Alliantieraad is in ontwikkeling en komt regelmatig bij elkaar.
Het gezamenlijk Programmabureau Wij West, onder leiding van een programmadirecteur, is dagelijks de aanjager van de afspraken en financiering. Het gezamenlijk programmabureau monitort en jaagt het programma aan namens alle partners.
Bewoners en ondernemers krijgen een belangrijke rol. Met bewoners wordt een community opgebouwd die gevraagd en ongevraagd adviseert op de plannen en zelf initiatief neemt. Dit is een doorlopend proces, ook in 2024. Zo wordt gegarandeerd dat bewoners achter de werkwijze staan, initiatief nemen waar dat kan en zelf beslissingen kunnen nemen over hun leefomgeving. Onderzoek wijst uit dat betrokkenheid van bewoners ervoor zorgt dat maatregelen langer effectief zijn. Gelijkwaardigheid is daarbij het uitgangspunt.
De kaders krijgen vorm in het gebiedsplan en het uitvoeringsprogramma Wij West
Bewoners en partners hebben in het startdocument Wij West dat in maart 2023 is vastgesteld vijf doelen benoemd:
De jeugd krijgt de kans om het beste uit zichzelf te halen.
Alle bewoners hebben bestaanszekerheid.
In Delft-West is het gezond, goed en veilig wonen.
Voor iedereen is er een plek om te wonen, te leren en te werken.
Vanuit vertrouwen trekken we samen op en kijken we naar elkaar om.
Gebiedsplan
Deze vijf doelen worden in 2023 verder uitgewerkt in een gebiedsplan. Het gebiedsplan vormt de basis voor investeringen in het programma. Het gebiedsplan geeft duidelijkheid over waarom we moeten investeren in Delft-West en welke problemen we moeten aanpakken. Daarnaast is het een koersdocument waaraan we de komende twintig jaar toetsen of we op de goede weg zitten. In het gebiedsplan staan de doelen uitgewerkt, inclusief de streefwaarden die we over twintig jaar als collectief willen behalen.
Dat Delft-West als gebied is opgenomen in het Nationaal Programma is een erkenning dat extra investeringen en op onderdelen een andere aanpak nodig is om gezamenlijk de problemen en uitdagingen aan te gaan. Dat is bovenop investeringen die partners en gemeenten al doen en wijkgerichte programma’s zoals 'Kansen voor de Buitenhof'. Deze investeringen en maatregelen krijgen een plek in het uitvoeringsprogramma Wij West.
Uitvoeringsprogramma Wij West 2024-2028
De partners in Wij west werken, onder leiding van de Alliantieraad en het programmabureau aan het uitvoeringsprogramma Wij West. Daarin staan concrete maatregelen die gekoppeld zijn aan de doelen in het gebiedsplan voor de aankomende vier jaar. De maatregelen zijn bedacht in werkateliers met partners, bewoners en ondernemers.
Als gemeente geven we in deze begroting een impuls aan communicatie over armoederegelingen, maatwerk bij schuldhulpverlening, gelijke toegang tot goed onderwijs en collectieve jeugdhulparrangementen op scholen, vangnet in de wijk voor kwetsbare huishoudens en cultuuraanbod dat mensen in de wijk verbindt. We stimuleren sport en bewegen in de openbare ruimte en een nieuwe ontmoetingsplek. Ook de vergrijzing en de behoefte aan geclusterde woonvormen hebben onze aandacht, evenals gemengde woonvormen zodat inwoners een wooncarriere kunnen maken in hun buurt. De voorstellen hiervoor zijn opgenomen in deze beleidsprogramma's in de begroting.
Op basis van het uitvoeringsprogramma Wij West volgt een afweging welke maatregelen gefinancierd kunnen worden via de gemeentelijke begroting, partners en geoormerkte rijksmiddelen. Daarnaast wordt ook bepaald hoe de maatregelen gefinancierd kunnen worden via subsidies van het Rijk. Tevens zoeken we financiering voor de plannen via de Regiodeal-aanvraag van november 2023. Dat betekent ook keuzes maken met partners wat wel en niet gefinancierd kan worden en waar aanvullende financiering gezocht moet worden.
Financieel kader uitvoeringsprogramma
Om tot de juiste mix van maatregelen in het uitvoeringsprogramma te komen hanteren we een aantal richtlijnen.
Investeren in gelijke kansen
Het scheppen van gelijke kansen voor alle bewoners in Delft vraagt meer investeren op die plekken waar dit nodig is. Dat gebeurt met extra middelen van het Rijk en met investeringen van alle partners (de 'plus'), door initiatieven aan te jagen met incidentele middelen en door bestaand budget in te zetten met meer focus op Delft-West.
De 'plus'
De vraagstukken in Delft-West vragen een stevige en langjarige aanpak. Om extra te investeren heeft de gemeente als partner voor de komende jaren een bedrag van € 10 miljoen beschikbaar gesteld. Een gedeelte van deze financiële ruimte is al ingevuld aan programma's zoals Langer en Weer Thuis, investeringen in schuldhulpverlening en cultuur. De overige middelen worden besteed aan maatregelen van het nog op te leveren uitvoeringsprogramma.
Het Nationaal Programma Wij West krijgt daarnaast voor meerdere jaren geld van het Rijk, via verschillende uitkeringen (zie Financieel kader). Ook lopen er gesprekken tussen het programmabureau met andere partners dan de gemeente over een bijdrage aan het uitvoeringsprogramma 2024-2028.
Gericht investeren
Het Nationaal Programma Wij West is bedoeld om grote en structurele bewegingen in gang te zetten. Dat betekent herijking van beleid, en dus ook middelen van partners en van gemeente, naast de extra investeringen die we doen.
Innoveren vraagt ruimte en investeringen
Tegelijkertijd zullen veel van deze veranderingen voorafgegaan (moeten) worden door leren en ontdekken. Dit betekent dat we ons met elkaar óók committeren aan het beschikbaar stellen van middelen die specifiek daarvoor ingezet kunnen worden. Voor deze middelen geldt dat ze bedoeld zijn om grotere en structurele bewegingen te helpen in gang zetten; niet om ze permanent te financieren. Hiervoor is voor de komende drie jaar € 1,125 miljoen beschikbaar gesteld.
We zijn al begonnen
Met partners in Wij West steken we de handen uit de mouwen en beginnen meteen waar dat kan. Zo zijn op basis van gesprekken al meteen acties ingezet. Het gaat onder meer om een aanbod voor jeugdigen in de zomervakantie om ook de jeugdoverlast te verminderen, een campagne zwerfvuil in enkele buurten, een jeugdwerker voor de Papsouweselaan en het uitbrengen van wijkkranten voor en door bewoners.. Bovendien komen partners regelmatig samen in het leefbaarheidsoverleg in alle drie de wijken. Er is gestart met een investeringen in het initiatief van de Buurtfabriek en in Stichting Welbevinden. Daarmee ligt er een goede basis voor 2024 en verder.
Financieel kader
Het financieel kader geeft een overzicht van de reeds beschikbare middelen voor de opgave Delft-West. De eerste tabel geeft een overzicht van geraamde budgetten. In de tweede tabel staan de reservering van € 10 miljoen die is afgesproken in de Kadernota 2023 en de bestedingsvoorstellen (zie programma's Gezonde en sociale stad, Samenleven, onderwijs en cultuur, Werk en inkomen, Stad en bestuur). De bestedingen in 2023 zijn al in de Kadernota 2023 verwerkt (11e begrotingswijziging). Nieuw is het voorstel voor cultuur in de wijken (combinatiefunctie en cultuureducatie).
bedragen x € 1.000 | |||||
|---|---|---|---|---|---|
Grondslag | 2023 | 2024 | 2025 | 2026 | 2027 |
Exploitatie | |||||
Uitvoeringsbudget | € 1.125 | € 1.125 | € 1.125 | ||
Stedelijke vernieuwingsgebieden (DU) | € 100 | ||||
Programmabureau (SPUK) | € 500 | € 500 | € 500 | ||
1.725 | 1.625 | 1.625 | - | - | |
Balans | |||||
|---|---|---|---|---|---|
Reservering Delft West | € 10.000 | € 9.223 | € 7.908 | € 7.118 | € 6.328 |
Onttrekkingen t.l.v. reservering | |||||
Cultuur - capaciteit | € -45 | € -91 | |||
Capaciteit inclusie, emancipatie en anti-discriminatie | € -52 | € -104 | |||
Communicatieadviseur armoede | € -80 | ||||
Langer en weer thuis | € -430 | € -430 | € -430 | € -430 | € -430 |
Stimuleren sporten, spelen, bewegen recreëre/ontmoeten in OR | € -50 | € -50 | |||
Onderwijs nieuwbouw wijkcentrum Buitengewoon | € -100 | € -100 | € -100 | € -1.700 | |
Schuldhulpverlening | € -200 | € -200 | |||
Combinatiefunctie: | |||||
- Matching Brede SPUK cultuur Voorhof en Buitenhof | € -80 | € -80 | € -80 | € -80 | |
- Inzet cultuur in Tanthof | € -80 | € -80 | € -80 | € -80 | |
- Programmabudget activiteiten Delft West | € -50 | € -50 | € -50 | € -50 | |
Binnen- en buitenschoolse cultuureducatie en -participatie Delft West | € -50 | € -50 | € -50 | € -50 | |
-777 | -1.315 | -790 | -790 | -2.390 | |
Bijdragen van het Rijk
Het Rijk draagt bij aan het gebiedsprogramma door middel van specifieke uitkeringen (SPUK’s) en fondsen. Sommige subsidies zijn geoormerkt voor de nationale gebieden, bij andere subsidiemogelijkheden geldt voor Wij West ofwel een lichtere aanvraag of een lagere drempel om budget aan te vragen.
Voor de volgende specifieke uitkeringen heeft Delft een toezegging ontvangen of is een aanvraag in voorbereiding.
Rijkssubsidies | Bijdrage | I/S | w.v. cofi-nanciering | ||
|---|---|---|---|---|---|
5e tranche woningbouwimpuls | € 34,2 miljoen | I | 50% | ||
Preventie met gezag | € 3 miljoen | I | n.v.t. | ||
Rijke Schooldag | pm | n.t.b. | |||
Kansrijke wijk | pm | n.t.b. | |||
Volkshuisvestingfonds | pm | I | 30% | ||
Vervolg aanpak energiearmoede | circa € 2,4 miljoen | I | n.v.t. |
5e tranche Woningbouwimpuls: Met de toegezegde middelen voor de Woningbouwimpuls (WBI) geeft het Rijk een impuls aan woningbouwprojecten. De gemeente heeft voor Delft-West vier projecten ingediend: Kop van de Buitenhof, De Reiger, Van Hasseltlaan en Gillis-Delfia. De bijdrage van het Rijk voor Delft-West is € 15 miljoen voor zo'n 1.860 nieuwbouwwoningen (daarnaast is voor de aanvraag Station Delft Campus een bijdrage van € 1,6 miljoen ontvangen). De gemeente levert voor dezelfde omvang een (verplichte) cofinancieringsbijdrage (50%). Dekking hiervoor is beschikbaar binnen bestaande middelen (via inbreng grond/vastgoed) en vraagt niet om inzet van aanvullende middelen .
De woningbouwprojecten bestaan uit ten minste 50% betaalbare woningen en hebben een aantoonbaar publiek financieel tekort. De gemeente gebruikt de bijdrage van het Rijk voor maatregelen die leiden tot een impuls aan de woningbouw. Hiermee kunnen we inwoners een wooncarrière laten doormaken in Delft-West en de openbare ruimte beter inrichten. Na de beschikking van de middelen volgt een apart voorstel voor de concrete investeringen en de instelling van een bestemmingsreserve voor de projecten in de aanvraag Delft-West.
Preventie met Gezag: De gemeente Delft, politie en justitie ontvangen vanaf 2023 ruim € 1 miljoen per jaar van het Rijk om jeugdcriminaliteit tegen te gaan. Dat bedrag is bedoeld voor preventie (voorkomen dat jongeren zich op het criminele pad begeven) en voor gezag (criminele carrières in de kiem smoren). Daarnaast zijn aanvragen voor specifieke uitkeringen in voorbereiding.
Rijke schooldag: Kinderen en jongeren ontwikkelen zich thuis, op school en in hun buurt. Het grootste deel van de ontwikkeling vindt buiten school(tijd) plaats. Bijvoorbeeld tijdens het voorlezen door gezinsleden, samen het huiswerk maken, de voetbaltraining of het bijbaantje. Kinderen en jongeren kunnen hun talenten het beste ontdekken en ontwikkelen in een omgeving die ze daarvoor de kans geeft. Op veel plaatsen in Nederland werken scholen en lokale partijen al nauw samen aan een buitenschools aanbod op en rondom school. Dit zijn activiteiten waarmee kinderen en jongeren erachter komen waar ze allemaal goed in zijn, leren op zichzelf te bouwen en de wereld te ontdekken. In Delft werken we een voorstel op samen met onderwijspartijen, TU Delft, sportverenigingen en cultuurinstellingen zoals de bibliotheek.
Kansrijke wijk: De ministeries van Onderwijs, Cultuur en Wetenschap, Binnenlandse Zaken en Koninkrijksrelaties en Sociale Zaken en Werkgelegenheid stellen deze zomer € 200 miljoen beschikbaar in de SPUK Kansrijke wijk aan de twintig gebieden van het NPLV voor de preventie van armoede en schulden, veerkracht en weerbaarheid, re-integratie, school en omgeving en de ontwikkeling van het jonge kind. Dit betekent dat één aanvraag volstaat in plaats van vijf. Met deze aanvraag gaan we tevens een incidentele plus zetten op het armoede- en schuldenbeleid. Over de invulling van deze middelen wordt de raad geinformeerd.
Volkshuisvestingfonds: In verschillende gebieden in Nederland staat de leefbaarheid onder druk. Daarom heeft het kabinet het Volkshuisvestingsfonds in het leven geroepen. Gemeenten en regio's kunnen met geld uit dit fonds investeren in leefbaarheid en verduurzaming van de woningvoorraad in de meest kwetsbare gebieden. In Delft gaan we een aanvraag doen om verenigingen van eigenaren (VvE’s) te helpen verduurzamen in Delft-West, met name door isoleren.
Vervolg aanpak energiearmoede: In 2022 zagen we de energiecrisis, veroorzaakt door de oorlog in Oekraïne. Het Rijk had al eenmalige middelen verstrekt om energiearmoede tegen te gaan en hiermee heeft Delft energiehulp opgestart. Energiehulp helpt met op korte termijn het energieverbruik verlagen door middel van energieadvies en kleine tot middelgrote energiebesparende maatregelen. Deze regeling komt nogmaals beschikbaar. Delft zal hier een extra tranche ontvangen door deelname in NPLV en kan hierdoor tot en met 2025 € 2,4 miljoen besteden.
2. Innovatiedistrict Delft
We staan aan het begin van de meerjarige ontwikkeling van het Innovatiedistrict Delft. In Delft hebben we een unieke concentratie van kennis, technologie, talent en ondernemerschap. Deze mix is vooral zichtbaar in Delft-Zuidoost. Daar is dankzij de aanwezigheid van de TU Delft een sterk ecosysteem van kennis en innovatie, van bedenken en maken. Tegelijkertijd zien we dat de Delftse inwoners nog te weinig voordeel hebben van deze innovaties, dat de groei van banen in Delft achterblijft en dat er weinig betaalbare bedrijfsruimte is. Daarom ontwikkelen we Delft-Zuidoost tot een innovatiedistrict, met werkgelegenheid, wonen, onderwijs op alle niveaus. Een aantrekkelijk gebied om te werken, wonen, ontmoeten, leren en ondernemen.
In Delft-Zuidoost gaat de komende jaren veel veranderen. Vanuit het programma Schieoevers wordt Schieoevers-Noord getransformeerd tot een gemengd werk-woongebied met meer ruimte voor de innovatieve maakindustrie. In Schieoevers-Zuid liggen kansen om dit bedrijventerrein veel beter te benutten. De TU Delft Campus ontwikkelt zich verder met meer voorzieningen, bedrijven, onderwijsinstellingen en woningen.
De ontwikkeling van een gebied tot een innovatiedistrict gaat niet vanzelf. De uitdaging is om de aanwezige kennis, innovatie en ondernemerschap beter ten goede te laten komen voor de inwoners van Delft, de regio en de rest van Nederland. Tegelijkertijd dwingt de schaarse ruimte ons ook om keuzes te maken. Hiervoor is samenwerking tussen betrokken partijen essentieel.
In 2023 hebben vijf partijen gezamenlijk een plan opgesteld om de ontwikkeling van Delft-Zuidoost tot Innovatiedistrict Delft te versnellen. Dit zijn TU Delft, bedrijvenkring Schieoevers, Metropoolregio Rotterdam Den Haag, provincie Zuid-Holland en de gemeente Delft. Dit is het begin van een langjarige samenwerking.
Komend jaar staat in het teken van het uitvoeren van concrete projecten en het verstevigen en het verbreden van het partnerschap met meer partijen die kunnen bijdragen aan de doelstellingen van Innovatiedistrict Delft, waaronder onderwijsinstellingen (MBO en HBO) en andere organisaties en bedrijven in het gebied.
Voor de ontwikkeling van het Innovatiedistrict Delft zijn ambities en projecten geformuleerd op drie hoofddoelen:
Economisch
We zetten in op meer ruimte voor innovatieve bedrijvigheid en we zorgen daarbij voor meer werkgelegenheid op alle niveaus, waarbij we extra aandacht hebben praktisch geschoold werk. We gaan de keten van innovatie versterken: onderzoek en prototyping op de campus, innovatieve productie/maakbedrijven op Schieoevers.
Ruimtelijk
We gaan slim om met de beschikbare ruimte. Dat doen we door het zorgvuldig mengen van functies. Ook gaan we het gebied beter verbinden. We werken aan nieuwe oost/west-verbindingen met veel aandacht voor groen, wandelen en fietsen. We ontwikkelen het stationsgebied rond Delft Campus. We gaan werken aan de kwaliteit van de openbare ruimte en de verduurzaming van het gebied. Daarmee dragen we ook bij aan de opgave voor de energietransitie, klimaatadaptatie en circulariteit.
Sociaal
We maken van het gebied een plek waar alle Delftenaren zich thuis voelen. We creëren meer verbindingen tussen de onderwijsinstellingen onderling en tussen onderwijs en bedrijfsleven. Ook maken we meer plekken die ontmoeting stimuleren, zowel in de openbare ruimte als in de gebouwen, en gaan we bestaande plekken beter hiervoor benutten. Dit zijn onderwerpen waar we in 2024 mee aan de slag gaan.
Financieel kader
Om het innovatiedistrict Delft te ontwikkelen, moeten we investeren. Voor deze ontwikkeling is in de Kadernota 2023 € 8 miljoen gereserveerd om in de komende jaren de eerste stappen te kunnen zetten om het innovatiedistrict economisch, ruimtelijk en sociaal verder te ontwikkelen. Dit is slechts een deel van de middelen die nodig zijn om onze doelen te bereiken. Ook dragen onze partners dragen financieel bij.
De gemeentelijke middelen kunnen ook als cofinanciering worden ingezet voor andere bijdragen (bijvoorbeeld van het Rijk). Hierbij trekken we samen op met partners voor het indienen van aanvragen.
In de tweede tabel staan de reservering van € 8 miljoen en de concrete bestedingsvoorstellen (zie programma's Goed wonen, Samenleven, onderwijs en cultuur, Economie en vastgoed). De bestedingen in 2023 zijn reeds in de Kadernota 2023 verwerkt (11e begrotingswijziging).
In de toekomst kunnen nieuwe projecten worden toegevoegd. Het is de bedoeling om hier flexibel en adaptatief mee om te gaan. Het programma voor het Innovatiedistrict Delft maken we immers samen met onze partners en met partijen in de stad.
bedragen x € 1.000 | |||||
|---|---|---|---|---|---|
Grondslag | 2023 | 2024 | 2025 | 2026 | 2027 |
Exploitatie | |||||
Uitvoeringsbudget | € 200 | € 200 | € 200 | ||
Balans | |||||
|---|---|---|---|---|---|
Reservering IDD | € 8.000 | € 7.073 | € 6.019 | € 5.869 | € 5.719 |
Onttrekkingen t.l.v. reservering | |||||
Actief werken aan de stad | € -150 | ||||
Programmakosten IDD | € -200 | € -200 | |||
Planet B.io | € -150 | € -150 | € -150 | € -150 | |
Visie en strategie SO Zuid | € -250 | € -200 | |||
Verkenning Vulcanusweg | € -100 | € -150 | |||
Vervolgonderzoek visie op en rond Rotterdamseweg | € -125 | € -150 | |||
Smart Makers Delft | € -102 | € -204 | |||
-927 | -1.054 | -150 | -150 | -150 | |
Wat gaan we doen
Om het Innovatiedistrict te ontwikkelen, pakken we verschillende concrete projecten op. Een deel van deze projecten is onderdeel van de 5 partijen samenwerking en een deel wordt uitgevoerd onder de vlag van het programma Schieoevers. De 5 partijen die samenwerken aan het Innovatiedistrict Delft hebben in april 2023 een uitvoerplan 2023-2024 vastgesteld en een samenwerkingsovereenkomst ondertekend. De partners hebben hierin de intentie uitgesproken om na het eerste jaar de samenwerking voort te zetten. Formele afspraken hierover worden begin 2024 gemaakt.
In de Programmabegroting 2023-2026 is uitvoeringsbudget geraamd voor de jaren 2023-2025. Deze middelen zijn voor de gemeentelijke inzet (projectmanagement, beleidsadvies, communicatie) voor de uitvoering van Innovatiedistrict Delft.
De verwachting is dat de kosten in het eerste uitvoeringsjaar beperkt zijn. Voor veel projecten geldt dat eerst verder onderzoek nodig is of een visie of strategie wordt opgesteld. Deze onderzoeken en visies leiden vervolgens tot voorstellen voor concrete maatregelen die na 2024 investeringen vragen. Een voorbeeld is de aanleg van fietspaden of het realiseren van meer bedrijfsruimte in het gebied.
De reservering van € 8 miljoen wordt in 2024 ingezet voor uitvoering van de volgende projecten:
Actief werken aan de stad: Het gebrek aan bedrijfsruimte is de grootste rem op de verdere groei van de Delftse economie. Aangezien de markt deze ruimtes niet realiseert, is een publieke rol nodig om wél voldoende betaalbare bedrijfsruimte te realiseren in Delft. Dit is van groot belang voor de Delftse economie. In 2024 geven we verder uitvoering aan het in 2023 opgestelde programmaplan voor betaalbare bedrijfsruimte, inclusief kaders voor actief grond- en vastgoedbeleid. Ook richten we een fonds in voor gerichte en strategische aankopen.
Programmakosten: Een gezamenlijke werkorganisatie en een uitvoeringsbudget zijn randvoorwaardelijk om het Innovatiedistrict Delft stevig neer te zetten. Alle partners dragen hier naar draagkracht aan bij met middelen en capaciteit. De inzet is om komende jaren meer partners aan te laten sluiten. Naast het uitvoeren van concrete projecten worden gezamenlijke profilering en het voeren van een gezamenlijke lobby (o.a. voor externe financiering) een kerntaak van deze werkorganisatie.
Planet B.io: De Biotech Campus ligt niet in het Innovatiedistrict maar heeft wel sterkte raakvlakken hiermee. De plannen voor de groei van de campus bieden kansen voor onderwijs en werkgelegenheid voor zowel praktisch als academisch geschoolden en er zijn nauwe contacten met de TU Delft Campus. We continueren de gemeentelijke bijdrage aan Planet B.io. Daarmee houden we gemeentelijke sturing op de ontwikkeling van de locatie, tonen we commitment aan de andere partners en maken we de verdere groei van de Biotech Campus Delft mogelijk tot de internationale hotspot op het gebied van biotechnologie. Hier zit een grote potentiële groei van werkgelegenheid voor zowel praktisch opgeleide vakspecialisten als wetenschappelijk opgeleiden. Dit is essentieel voor het Delftse ecosysteem van kennis en innovatie.
Visie en strategie Schieoevers Zuid: Schieoevers Zuid is een belangrijk gebied in het Innovatiedistrict Delft en een puzzelstuk in de economische ontwikkeling van Delft en de regio. In het woon-werkakkoord ‘durf te kiezen’ is afgesproken om het bedrijventerrein beter te benutten. Hiervoor wordt een visie opgesteld. Doel van dit visiedocument is om de ambities voor het gebied om te zetten in een strategie en handelingsperspectief. De strategie moet ertoe leiden dat Schieoevers Zuid steviger gaat bijdragen aan de ontwikkeling van Innovatiedistrict Delft. Daarnaast gaan we een tracéstudie uitvoeren naar een nieuwe fysieke oost-west verbinding door Schieoevers Zuid (‘Energieroute’) en naar welke investeringen dit vraagt.
Verkenning Vulcanusweg: We gaan in 2024 een verkenning doen naar de Vulcanusweg als belangrijke verbinding binnen het Innovatiedistrict en naar Stationsgebied Delft Campus. Deze verkenning is de voorbereiding van verdere visievorming en heeft raakvlakken met ontwikkelingen in Delft West, de gebiedsvisie station Delft Campus, het integraal project Voorhof, de oost-west fietsroute met de Gelatinetunnel en de fietsverbinding vanuit Nieuw Delft.
Vervolgonderzoek visie op en rond Rotterdamseweg (€ 150.000) De Rotterdamseweg en het omliggende gebied vormen de scheiding tussen twee grote gebiedsontwikkelingen binnen het Innovatiedistrict Delft: Schieoevers en TU Campus. Het is daarmee cruciaal voor de verdere ontwikkeling van het Innovatiedistrict. Voor de weg zelf zijn versnellingsmiddelen beschikbaar vanuit het Rijk. We stellen in 2024 een gebiedsvisie op voor de Rotterdamseweg en maken een plan van aanpak voor een passende inrichting (gekoppeld aan versnellingsmiddelen).
Smart Makers Delft: ROC Mondriaan, Lucas Onderwijs en de gemeente hebben in 2021 een intentieovereenkomst getekend voor Smart Makers Delft. Met Smart Makers Delft zetten we in op een goede aansluiting met de technologieketen – van VMBO tot wetenschappelijk onderwijs. Hiervoor ontwikkelen de initiatiefnemers (ROC Mondriaan, Lucas Onderwijs en gemeente Delft) gezamenlijk een duurzaam netwerk tussen primair, voortgezet en hoger onderwijs in Delft. Inhoudelijk leggen we de verbinding met de vraagstukken die voortkomen uit de opgaven Delft-West en Innovatiedistrict Delft. De praktische uitwerking loopt door in 2024.
3. Energietransitie
In Delft werken inwoners, bedrijven en maatschappelijke organisaties samen aan een schone toekomst, voor onszelf én voor toekomstige generaties. We stappen over op duurzame manieren van verwarmen en wekken op steeds meer plekken schone energie op. Zo werken we aan de ambitie dat Delft in 2050 energieneutraal is. Om dit te bereiken, vragen we iedereen die kan om hieraan bij te dragen. En we zetten ons ervoor in dat iedereen mee kan doen in de overstap naar duurzame energie.
Delft begint bij de bron en beperkt de uitstoot van koolstofdioxide (CO2) zo snel mogelijk. Dat is de kern van de energietransitie. Daarin volgt Delft de volgende visie:
Energie besparen
Overgaan op hernieuwbare warmte en elektriciteit
Reststromen gebruiken.
De energietransitie raakt de hele stad. Delft heeft al een aanpak staan om inwoners te ondersteunen en ontzorgen, met het Energieloket, energiecoaches en energiehulpen. Hier komen energie-ambassadeurs bij en de focus zal liggen op isoleren. Zo brengen we snelheid in energie besparen en het verlagen van de energierekening.
Bedrijven voorzien we van energieadvies. Wetgeving speelt een steeds grotere rol voor deze doelgroep. De provincie en het Rijk faciliteren en subsidiëren het verduurzamen van maatschappelijk vastgoed. Met de woningcorporaties intensiveren we de samenwerking op verduurzaming. Zo werkt de gemeente in de volle breedte aan de energietransitie door de stad, samen met de stad.
Naast de brede aanpak zijn prioriteiten nodig voor een collectieve aanpak en infrastructurele projecten. Dit zijn de prioriteiten voor de komende jaren:
Energie besparen: we isoleren tot 2030 ongeveer 10.000 woningen met de volgende prioriteiten:
1. Woningen met energielabel F en G,
2. Energiearmoede: woningen met bewoners met een laag inkomen energielabel lager dan D
3. Buurten waar het Open Warmtenet wordt aangelegd
4. Buurten die werken aan een warmte-uitvoeringsplan.Overgaan op hernieuwbare warmte: de eerste indicatieve volgorde waarin Delft van het gas af gaat is bepaald in het Warmteplan Delft. De focus ligt op Voorhof en Buitenhof waar het Open Warmtenet ongeveer 15.000 woningen van het gas af kan halen.
De overgang van gas naar hernieuwbare warmte gaat buurt voor buurt in een participatieve aanpak: het warmte-uitvoeringsplan. In het uitvoeringsplan wordt tegelijkertijd gewerkt aan fysieke opgaven – welke impuls kan de buitenruimte in die buurt gebruiken? – en sociale opgaven in de buurt. We maken waar mogelijk de verbinding met de vervanging van het riool met haar herinrichting van de buitenruimte, en het gebiedsprogramma Delft-West met haar focus op leefbaarheid en veiligheid. Het proces heeft participatie als basis en de leefwereld van de bewoner staat centraal. Meedoen aan deze participatie is laagdrempelig. De gemeente is aanwezig in de buurt. We ondersteunen initiatieven van inwoners. We gaan verbeteringen aanbrengen die de buurt zelf aandraagt en deels zelf uitvoert. Zo worden met name kwetsbare buurten integraal verduurzaamd.
In het programma Duurzame Stad vindt u verdere toelichting op de inhoud van het programma.
Financieel kader
Het financieel kader geeft een overzicht van de beschikbare middelen voor de opgave Energietransitie. In de tweede tabel staan de dekkingsmiddelen die zijn gereserveerd in bestemmingsreserves voor de energietransitie.
Dekking van de budgetten komt vanuit vijf stromen:
Het Rijk financiert gemeenten meerjarig voor uitvoering van het Klimaatakkoord, deze regeling betreft de specifieke uitkering Capaciteit Decentrale Overheden Klimaat- en Energiebeleid (CDOKE) en is bestemd voor personele en materiële kosten.
Projecten op isoleren en energiearmoede worden deels gedekt vanuit een Rijksregeling (zogeheten SPUK) op deze thema’s. Twee volgende regelingen zijn aangekondigd en deze nemen we nu op in de begroting.
In de reserve Beleid en uitvoering staan middelen vanuit motie Energie in de wijken. Deze zullen bijdragen aan verduurzamen door inwoners van kwetsbare wijken door hen te ontzorgen, te helpen en waar maatregelen nodig te subsidiëren. Hieruit worden in 2024 de eerste onttrekkingen gedaan voor isoleren warmte uitvoeringsplannen.
Gemeente Delft draagt bij aan de aanleg van het Open Warmtenet vanuit Fonds Delft 2040. De eerste tranche staat begroot in 2023 en verschuift naar 2024. Een voorstel hiervoor volgt in de Najaarsrapportage 2023.
De aanleg van infra door derden leidt tot kostenverhaal. We ontvangen vergoedingen voor het hoogspanningsstation van Stedin (2023), de warmtepompcentrale van Geotermie Delft (2024), de inzet op project WarmtelinQ van Gasunie (2023 en 2024), en naar verwachting in 2026 voor de aanleg van een hulpwarmtecentrale.
2023 | 2024 | 2025 | 2026 | 2027 | |
|---|---|---|---|---|---|
Exploitatie | |||||
Klimaatplan (smart grid BKS, bijdrage Green Village) | € 114 | € 59 | |||
Energietransitie o.a. gefinancierd uit rijksbijdragen (CDOKE), meicirculaire 2022 | € 2.403 | € 1.628 | € 1.679 | ||
Warmtenet (incl. Subsidie NetVerder) gefinancierd uit Fonds Delft 2040 | € 200 | € 3.027 | € 757 | ||
Kostenverhaal | € 220 | € 170 | € 120 | ||
Aanpak energiearmoede en uitvoering Isolatieplan (SPUK) | € 1.400 | € 519 | |||
€ 4.337 | € 5.403 | € 2.436 | € 120 | € - | |
Lokale aanpak Isoleren (SPUK) | € 200 | € 200 | € 308 | ||
Vervolg aanpak energiearmoede (SPUK) | € 1.000 | € 1.372 | |||
Inzet reserve Beleid en uitvoering - Isolatieplan | € 500 | ||||
Inzet reserve Beleid en uitvoering - Warmte uitvoeringsplannen | € 100 | ||||
Uitvoeringskosten Klimaatakkoord (SPUK CDOKE) | € 1.645 | € 1.645 | |||
4.337 | 7.203 | 4.008 | 2.073 | 1.645 | |
Balans per 31 december 2023 | |
|---|---|
Energie in de wijken | |
Reserve Beleid en uitvoering - Isolatieplan | € 7.500 |
Reserve Beleid en uitvoering - Warmtenet | € 2.000 |
Reserve Beleid en uitvoering - Warmte uitvoeringsplannen | € 5.500 |
Overig | |
Reserve Stad (FD 2040) - Futureproof open warmtenet | € 3.784 |
18.784 | |
Het budget voor de energietransitie is, conform de Kadernota 2023, voor een wezenlijk gedekt uit de specifieke uitkering CDOKE. In 2023 is dit € 1,611 miljoen, daarnaast is er € 592.000 beschikbaar vanuit de meicirculaire 2022 en € 200.000 vanuit het coalitieakkoord voor het opstellen van de Routekaart Delft Klimaatneutraal 2050 en het Isolatieplan - totaal €2,403 miljoen. In 2024 is er vanuit CDOKE € 1,628 miljoen en in 2025 is dit € 1,679 miljoen. Vanaf 2026 zijn de uitvoeringskosten geraamd op basis van de richtlijn Klimaat- en energiemiddelen van de provincie Zuid-Holland. Door middel van een stelpost voor de voortzetting van de SPUK CDOKE is dekking beschikbaar voor de uitvoeringskosten vanaf 2026.
Besteding
Dekking komt meerjarig vanuit het Rijk, dat gemeenten financiert voor uitvoering van het Klimaatakkoord. Daarnaast worden projecten op isoleren en energiearmoede deels gedekt vanuit rijksregelingen op deze thema’s.
De gemeente voert de regie over de energietransitie en maakt hiervoor in 2024 de volgende kosten:
Interne en ingehuurde capaciteit, € 1,5 miljoen
Extern technisch advies, € 0,5 miljoen
Advies voor inwoners zoals Energieloket, energiecoaches, energiehulpen en wijkambassadeurs, € 1,5 miljoen
Subsidies voor onder meer collectieve isoleeracties, € 0,6 miljoen
Subsidie NetVerder, € 3 miljoen.